Đối tác toàn diện

Thâm hụt thương mại liên tục gia tăng giữa Việt Nam – Mỹ trong thập kỷ qua có thể tạo ra “thách thức” mới trong quan hệ thương mại song phương. Tuy nhiên, vấn đề này đang dần được cải thiện với nhiều hợp đồng mua hàng Mỹ giá trị cao đến từ các doanh nghiệp Việt Nam.

 Mỹ là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam trong những năm qua. Điểm đặc biệt của thị trường này là Việt Nam luôn xuất siêu sang Mỹ với giá trị ngày càng lớn. Tính riêng  trong 2017, theo số liệu của Tổng cục Hải quan, Việt Nam xuất khẩu hàng hóa trị giá 41,6 tỷ USD sang thị trường Mỹ, trong khi lượng hàng hóa nhập khẩu Mỹ chỉ đạt 9,2 tỷ USD. Nhờ vậy, Mỹ đã trở thành thị trường lớn nhất mà Việt Nam xuất siêu trong năm 2017, đạt 32,4 tỷ USD.

Vừa qua, Tổng thống Donald Trump thay đổi hàng loạt các chính sách kinh tế với nhiều hàng rào thuế quan, kỹ thuật đã được phía Mỹ dựng lên nhằm giảm mức thâm hụt thương mại, đồng nghĩa với việc hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ có thể sẽ ngày càng khó khăn.

Trong bối cảnh này, các hợp đồng mua hàng hoá Mỹ có giá trị lớn từ phía doanh nghiệp Việt Nam được cho là có tác dụng tích cực, khi “xoa dịu” sự quan ngại của giới chức Mỹ và góp phần cân bằng cán cân thương mại song phương.

Giảm mạnh thâm hụt nhờ các hợp đồng hàng không

Cuối tháng 6 /2018, hãng hàng không Bamboo Airlines thuộc Tập đoàn FLC đã ký thỏa thuận mua 20 máy bay Boeing 787-9 Dreamliner với tổng trị giá 5,6 tỷ USD. Trước đó, nhiều hợp đồng tỷ đô về năng lượng và hàng không được ký kết nhân chuyến thăm của Tổng thống Donald Trump cuối năm 2017 tại Việt Nam.

Trong chuyến thăm này, Tổng thống Donald Trump đã chứng kiến  hợp đồng tỷ đô giữa Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) và hãng sản xuất động cơ máy bay của Mỹ Pratt & Whitney (PW) ký kết hợp đồng mua, hỗ trợ sản phẩm động cơ cho 20 máy bay Airbus A321neo trị giá hơn 1,5 tỷ USD.

Một “đại bàng” khác trong ngành hàng không là Vietjet  Air cũng góp phần vào các hợp đồng khủng với Mỹ bằng thoả thuận trị giá 600 triệu USD với với đại diện của Pratt & Whitney lựa chọn động cơ PurePower Geared Turbofan (GTF) cho đơn hàng 10 tàu bay mới của hãng. Tính đến thời điểm này kim ngạch thương mại giữa hai tập đoàn đạt 3,7 tỷ đô la Mỹ.

Nhập khẩu xe đầu kéo lớn nhất Việt Nam trị giá 1,8 tỷ USD

Tổng thống Donald Trump cũng là người chứng kiến hợp đồng nhập khẩu xe đầu kéo của Mỹ lớn nhất vào Việt Nam giữa giữa Công ty cổ phần tài chính Hoàng Huy (TCH) và đối tác Navista, Hoa Kỳ với trị giá 1,8 tỷ USD nhập khẩu với đơn hàng 100.000 xe ô tô đầu kéo.

Navistar còn cam kết chuyển giao kỹ thuật để Hoàng Huy xây các trung tâm bảo hành, dịch vụ sửa chữa xe ô tô trên toàn quốc và cam kết ủy quyền cho Hoàng Huy trong cung cấp dịch vụ chăm sóc, bảo hành chính hãng, bao gồm cả việc triệu hồi xe có lỗi kỹ thuật, thu hồi xe đã quá niên hạn sử dụng. Navistar sẽ hỗ trợ cho Hoàng Huy xây dựng trung tâm đào tạo kỹ sư ô tô trình độ cao lớn nhất Đông Nam Á.

Đây là hợp đồng nhập khẩu xe đầu kéo lớn nhất từ trước đến nay tại Việt Nam, và cũng là hợp đồng nhập khẩu lớn nhất xe đầu kéo của Mỹ do một doanh nghiệp Việt Nam thực hiện.Với hợp đồng này, Hoàng Huy đã trở thành thành nhà phân phối xe đầu kéo lớn nhất Việt Nam.

Những hợp đồng mua hàng lớn như vậy cho thấy, tuy Việt Nam đang xuất siêu vào Mỹ, nhưng phía Mỹ cũng đang thu được nhiều lợi ích từ mối quan hệ  thương mại với Việt Nam. Nhận định về thương mại hai nước, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng: "Việt Nam có đơn hàng lớn với Mỹ có giá trị hàng tỷ USD, và chúng tôi đánh giá cao điều này, vì nó đồng nghĩa sẽ có việc làm cho người Mỹ và thiết bị chất lượng cao cho Việt Nam",

Theo ông Alexander Feldman, Chủ tịch Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN, thì những hợp đồng mua bán lớn giữa hai nước rất có tác dụng, “Chúng cho thấy, Việt Nam và Mỹ đều cần nhau. Mỗi bên đều có những lợi thế riêng. Khi Việt Nam mua máy bay, thì chúng tôi có thể mua thêm hàng của Việt Nam, như các sản phẩm hải sản chẳng hạn”, ông Alexander Feldman nói.

Về phía Việt Nam, những thương vụ có giá trị hàng tỷ USD như thương vụ Bamboo Airways – Boeing sẽ có ảnh hưởng tích cực đến xuất khấu của Việt Nam vào Mỹ trong tương lai, như đánh giá của ông Vũ Đại Thắng, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư: “Khi chúng ta có hợp đồng lớn, như hợp đồng với Boeing chẳng hạn, thì đây là một trong những nội dung chúng ta có thể thương thuyết, đàm phán với chính quyền Mỹ trong việc áp dụng các biện pháp thuế quan với các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam vào Mỹ”.

Theo thống kê, năm 2017, thâm hụt thương mại của Mỹ với Việt Nam là khoảng 32 tỷ USD. Nhưng chỉ với một hợp đồng mua bán máy bay như Bamboo Airways vừa ký với Boeing, tổng số thâm hụt thương mại này có thể giảm đi gần 20%.

Không chỉ góp phần cân bằng cán cân thương mại, việc ký kết các hợp đồng trị giá nhiều tỷ USD sẽ tạo ra hàng chục nghìn việc làm tại Mỹ, tăng xuất khẩu của Mỹ sang Việt Nam và của Việt Nam sang Mỹ, góp phần cải thiện đời sống cho rất nhiều người lao động ở hai nước.  “Hai nền kinh tế Việt Nam và Mỹ hoàn toàn có tính bổ sung cho nhau, và càng tăng cường hợp tác, chúng ta càng có nhiều lợi ích”,  Washington Times  dẫn lời Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trong chuyến thăm chính thức tới Mỹ hồi tháng 5/2017.